Υπάρχουν διάφοροι τύποι ορθοδοντικών προβλημάτων που αφορούν τις γνάθους, τα δόντια και τη σχέση μεταξύ τους. Συνήθως συναντάται ένας συνδυασμός προβλημάτων σε κάθε ορθοδοντικό ασθενή.
Τα συχνότερα ορθοδοντικά προβλήματα είναι:
- Προγναθισμός της άνω γνάθου – υπογναθισμός της κάτω γνάθου ή συνδυασμός. Όταν η άνω γνάθος και τα πρόσθια δόντια υπερέχουν αρκετά προς τα εμπρός.
Συνήθως οφείλεται στην οπίσθια θέση της κάτω γνάθου σε σχέση με την άνω γνάθο.
Στην περίπτωση αυτή επηρεάζεται αρνητικά η αισθητική του προσώπου, ενώ υπάρχει ο κίνδυνος κατάγματος των προσθίων δοντιών σε κάποιο ατύχημα, ιδιαίτερα στα ζωηρά μικρά παιδιά. Η θεραπευτική προσέγγιση θα πρέπει να είναι άμεση και στην περίοδο της μικτής οδοντοφυΐας, ώστε να επιδράσουμε στην ανάπτυξη της κάτω γνάθου με κατάλληλα λειτουργικά μηχανήματα.
- Προγναθισμός της κάτω γνάθου – υπογναθισμός της άνω γνάθου ή συνδυασμός. Όταν η κάτω γνάθος είναι σε πρόσθια θέση σε σχέση με την άνω και τα πρόσθια δόντια συγκλίνουν αντίστροφα.
Είναι από τις περιπτώσεις που επείγει ορθοδοντική παρέμβαση σε μικρή ηλικία προς αποκατάσταση της σωστής σύγκλεισης. Η θεραπεία είναι μακρόχρονη και συνήθως καταλήγουμε σε έναν αποδεκτό συμβιβασμό. Παρά ταύτα ενδέχεται ο προγναθισμός της κάτω γνάθου να είναι έντονος και να χρειαστεί δεύτερη φάση θεραπείας μετά την ηλικία των 18 ετών, με γναθοχειρουργική επέμβαση.
- Βαθιά δήξη: Όταν τα άνω πρόσθια δόντια υπερκαλύπτουν τα κάτω πρόσθια.
Συνήθως τα δόντια της κάτω γνάθου δαγκώνουν στην υπερώα τραυματίζοντας τα ούλα που βρίσκονται πίσω από τα άνω πρόσθια δόντια. Η βαθιά δήξη συνδυάζεται με οπισθογναθισμό της κάτω γνάθου και θα πρέπει να αντιμετωπισθεί εγκαίρως, προκειμένου να αναπτυχθεί ομαλά η κάτω γνάθος.
- Ανοιχτή δήξη (χασμοδοντία): Όταν ανάμεσα στα κάτω και στα πάνω δόντια υπάρχει ένα κατακόρυφο κενό. Μπορεί να εμφανιστεί στα πρόσθια ή στα οπίσθια δόντια.
Κυριότερες αιτίες είναι:
- Η κληρονομικότητα (ως νευρομυική διαταραχή)
- Ο μακροχρόνιος θηλασμός του δακτύλου πέραν της ηλικίας των 4 ετών
- Η γλωσσική κατάποση και η στοματική αναπνοή
Αντιμετωπίζεται με την τοποθέτηση εξωστοματικών δυνάμεων σε συνδυασμό με μασελάκια και πιθανή συνεργασία με ΩΡΛ και ειδικό λογοθεραπευτή.
Η θεραπεία ξεκινάει αρκετά νωρίς στην ηλικία των 5-6 ετών.
- Συνωστισμός (στραβά δόντια): Όταν δεν υπάρχει αρκετός χώρος στις γνάθους για όλα τα δόντια. Τα συνωστισμένα δόντια εγκλωβίζουν τροφές που δύσκολα απομακρύνονται με την οδοντόβουρτσα, ενισχύοντας το ενδεχόμενο εμφάνισης τερηδόνας, ουλίτιδας ακόμα και περιοδοντίτιδας. Προς αποφυγή των εξαγωγών θα πρέπει να αντιμετωπισθεί εγκαίρως – στην ηλικία των 7 με 8 ετών, πριν ανατείλουν όλα τα μόνιμα δόντια.
- Αραιοδοντία: Όταν υπάρχουν κενά ανάμεσα στα δόντια. Θα πρέπει να διερευνηθούν οι παράγοντες που τα δημιουργούν, όπως π.χ. η λάθος τοποθέτηση της γλώσσας, ώστε να αναχαιτισθούν. Συμβαίνει επίσης να υπάρχει δυσαναλογία μεγέθους δοντιών και γνάθων, δηλαδή τα δόντια να είναι πιο μικρά σε σχέση με τις γνάθους.
- Σταυροειδής σύγκλειση: Όταν ένα ή περισσότερα δόντια της άνω γνάθου συγκλίνουν πιο μέσα από τα κάτω δόντια. Θα πρέπει να αντιμετωπισθεί εγκαίρως, προκειμένου να μην εξελιχθεί με λάθος τρόπο η σκελετική ανάπτυξη των γνάθων, η οποία απαιτεί δύσκολες θεραπευτικές μεθόδους.
- Τηλεσκοπική σύγκλειση: Όταν τα πρόσθια δόντια της άνω γνάθου δεν συγκλίνουν με τα αντίστοιχα της κάτω γνάθου. Η μάσηση είναι δύσκολη και με την πάροδο του χρόνου δημιουργούνται οδοντικά και σκελετικά προβλήματα.
- Έγκλειστα δόντια: Είναι τα μόνιμα δόντια τα οποία δεν έχουν ανατείλει στον αναμενόμενο χρόνο και παραμένουν μέσα στο οστό. Θα πρέπει να αντιμετωπιστούν εγκαίρως προκειμένου να μην προκαλέσουν απορρόφηση των ριζών των παρακείμενων δοντιών.
- Αγκύλωση παιδικού δοντιού. Είναι η αναστολή απορρόφησης των ριζών του νεογιλού και η περεταίρω αναστολή της ανατολής του διάδοχου μονίμου δοντιού. Θα πρέπει να αφαιρεθεί εγκαίρως το νεογιλό δόντι προκειμένου να ανατείλει το μόνιμο δόντι και να τοποθετηθεί μηχάνημα διατήρησης χώρου.
- Συγγενής έλλειψη δοντιών: Όταν ένα ή περισσότερα δόντια δεν έχουν διαπλαστεί. Τα αίτια σ΄αυτήν την περίπτωση συνήθως είναι κληρονομικά. Θα πρέπει να γίνει ένα σωστό πλάνο θεραπείας και να δημιουργηθεί ή να διατηρηθεί χώρος για μελλοντική αποκατάσταση με εμφυτεύματα.
- Υπεράριθμοι: Όταν υπάρχουν περισσότερα δόντια στην στοματική κοιλότητα ή ως έγκλειστα στο οστό. Μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στην ανατολή των μόνιμων δοντιών. Αντιμετωπίζεται άμεσα.
- Πρόωρη απώλεια δοντιών. Είναι η απώλεια ενός νεογιλού πριν την διάπλαση των ¾ του μήκους της ρίζας του διάδοχου μόνιμου δοντιού. Σε αυτή την περίπτωση συνίσταται συγκράτηση του χώρου με ακίνητο μηχανισμό μέχρι να ανατείλει το μόνιμο δόντι.
- Πλάγια μετατόπιση της κάτω γνάθου
Όταν η κάτω γνάθος είναι τοποθετημένη δεξιά ή αριστερά σε σχέση με την άνω γνάθο. Συνήθως συνδυάζεται με σταυροειδή σύγκλειση προς την πλευρά που έχει μετατοπιστεί η κάτω γνάθος. Θα πρέπει να αντιμετωπιστεί εγκαίρως με μασελάκια ώστε να επιτευχθεί η σωστή τοποθέτηση της κάτω γνάθου σε σχέση με την πάνω γνάθο.